Vervoer over water

POW: een gebiedsverrijking

De afgelopen jaren heeft BLOC meerdere projecten geïnitieerd en begeleid op het gebied van personenvervoer over water (POW). Als gebiedsontwikkelaars zien we drie belangrijke voordelen hoe POW een stad of regio kan verrijken.

1. POW kan een bijdrage leveren aan het oplossen van specifieke knelpunten in de stedelijke infrastructuur. Zeker als het gaat om drukke metropolen als Rotterdam en Amsterdam, waarbij de inzet van water als mobiliteitsoplossing in ruime mate voorhanden is. Steden als Antwerpen, Londen, Hamburg, maar ook Rotterdam, hebben laten zien dat het werkt. Voor de Metropool Regio Rotterdam Den Haag voerden we in 2019 een OV-knelpunten analyse uit waarbij de doorontwikkeling van het netwerk van personenvervoer over water, ten opzichte van het ‘traditionele’ vervoer, nog voldoende ruimte voor groei bood.

2. Daarnaast is POW een effectief middel om de aantrekkelijkheid van een gebied of stad te vergroten. De beleving vanaf het water voegt daarbij een andere dimensie toe. De verschillende lijndiensten in bijvoorbeeld Venetië en Londen, maar ook dichter bij huis in de regio Dordrecht en Kinderdijk, bewijzen dat met jaarlijks een groeiend aantal gasten. Bovendien tonen bezoekersonderzoeken in de regio Rotterdam en Drechtsteden aan dat passagiers deze manier van vervoer als zeer positief beoordelen. Ook de koppeling met de (elektrische) fiets, waardoor de reikwijdte van forenzen en recreanten wordt vergroot, maakt deze vorm van vervoer extra aantrekkelijk.

3. Tot slot kan de inzet van POW een driver zijn voor gebiedsontwikkeling en daarmee waardeverhogend werken voor de aan land gebonden stedelijke -en concrete vastgoedontwikkeling. Dit wordt nog vaak over het hoofd gezien, dus bij dezen een oproep aan overheden om, waar mogelijk, personenvervoer over water te zien als een serieuze aanvulling op de verschillende vormen van (openbaar)vervoer.

POW als katalysator

Vaak wordt vervoer over water gezien als een dure oplossing, als een kostbare niche, waarbij de kosten en opbrengsten direct worden gekoppeld aan het vervoerssysteem. Zelden wordt gekeken naar de toegevoegde waarde van deze mobiliteitsoplossing voor de ontsluiting van een gebied of stad, of wat deze vervoersvorm aan de aantrekkelijkheid van de bestemming bijdraagt. Zeker als die wordt gekoppeld aan andere vormen van mobiliteit en daarmee mogelijke investeringen in de fysieke gebieds- en/of locatieontwikkeling vergroot.

Enkele jaren geleden schreef ik hierover al een column, maar met de recente aanbesteding van Waterbus in de Rijnmond regio en het onderzoek dat BLOC uitvoert naar koppelingsmogelijkheden tussen de riviercruisemarkt, personenvervoer over water en landgebonden investeringen binnen de Drechtsteden/Waterdriehoek is het onderwerp weer actueel.

Succesvolle voorbeelden binnen de Drechtsteden en de Rijnmondregio

In de regio Rijnmond (in dit geval het gebied dat Rotterdam verbindt met de Drechtsteden en in het bijzonder Dordrecht) is Waterbus met meer dan 2 miljoen passagiers een begrip. Waterbus draagt daardoor positief bij aan de stedelijke groei en ontwikkeling, en biedt een goed alternatief op de bestaande vormen van personenvervoer. Zelfs de herontwikkeling en -financiering van het Werelderfgoed Kinderdijk heeft met de inzet van Waterbus een boost gekregen. Vanaf 2022 gaat er weer een nieuwe contractperiode in, voortbouwend op het bestaande netwerk. De nieuwe vervoerder Aqualiner/ODV/Swets zet daarbij nadrukkelijk in op duurzame, elektrisch voortgedreven waterbussen, die momenteel samen met Damen Shipyards worden ontwikkeld en gebouwd.

Binnen de Waterdriehoek (het gebied dat het Werelderfgoed Kinderdijk, Dordrecht en het Nationaal Park de Biesbosch verbindt) speelt water een belangrijke rol. Steeds vaker zet de regio in op de toegevoegde waarde van POW en dan met name op het verbeteren van het netwerk en de faciliteiten. Zo wordt in Alblasserdam nagedacht om het voormalig Nedstaal terrein (gelegen direct naast de A12 en de rivier de Noord) te voorzien van een Transferium. Een ‘HUB’ waar verschillende functies als wonen en werken worden verbonden met verschillende vormen van mobiliteit (over water) waardoor deze plek belangrijk wordt voor de ontsluiting van- en binnen de regio. Het koppelen van deze plek met het Waterbusnetwerk, een mogelijke aanlegsteiger voor riviercruise-schepen en kleinschalig watervervoer (watertaxi’s) zorgt daarnaast voor het verhogen van de aantrekkelijkheid van de bestemming. Met deze mobiliteitsoplossingen worden ook de kansen voor woningbouw, detailhandel en bedrijfsvestiging vergroot.

In Zwijndrecht werken we op het voormalig Loveld terrein aan de realisatie van een maritiem gedreven bedrijventerrein, waar nadrukkelijk de verbinding met de omgeving gezocht wordt. Ook hier vergroot de koppeling tussen publieke en private functies in samenhang met personenvervoer over water de (financiële) haalbaarheid van deze ontwikkeling.

De ontwikkeling van de spoorzone in Dordrecht, liggend aan de Oude Maas, draagt bij aan een meer watergerichte stadsontwikkeling en zet nadrukkelijk in op vervoer over water en de toegevoegde waarde die dit biedt voor de regionale ontsluiting binnen de regio. Bus en trein zorgen voor de verbinding naar buiten.

Er is nog genoeg ruimte voor de ontwikkeling van POW

Als we kijken naar de Amsterdam Metropool Regio liggen daar nog legio kansen voor het koppelen van stadsontwikkeling met POW. Wat te denken van een permanente verbinding tussen het snel groeiende Amsterdam Noord en het centrum, de verbinding tussen Amsterdam en Almere/Floriade of een seizoensgebonden cirkel verbinding die de belangrijkste (toeristische) bestemmingen van het Markermeer aan elkaar rijgt als één verbindende regio.

Mobiliteit, economie, duurzaamheid en aantrekkelijkheid gaan in deze prima samen en creëren extra waarde, ook voor land gebonden ontwikkelingen. Laten we dus aan de slag gaan en de kansen die er zijn benutten. Er valt op dit gebied nog heel wat winst te behalen. Als BLOC helpen we om die kansen zichtbaar te maken en werken we met regionale stakeholders graag de benodigde business case uit.

Geïnteresseerd? Of wil je meer informatie? Contacteer Fred!